„Wolność jest w nas, czyli zwycięstwo 1920 roku”
wśród laureatów XVI FilmAT Festival!
Zakończenie działań wojennych w listopadzie 1918 roku, ani podpisanie w Wersalu traktatu pokojowego, nie zakończyło działań zbrojnych na ziemiach polskich. Dopiero co odrodzona po 123 latach zaborów Polska Rzeczpospolita zmuszona była walczyć o granice, wolność i przetrwanie wobec agresywnej postawy sąsiadów, zwłaszcza wschodnich.
Najcięższą walkę stoczyć musiała z Rosją Sowiecką, która planując eksport rewolucji bolszewickiej na zachód, nie miała zamiaru pogodzić się z ustaleniami traktatów międzynarodowych gwarantujących Polsce niezawisłość.
Film „Wolność jest w nas, czyli zwycięstwo 1920 roku” powstał w ramach programu „Pamiętamy – 100-lecie Bitwy Warszawskiej” i w zwięzły sposób opowiada o kluczowych momentach wojny polsko-bolszewickiej. Połączenie inscenizacji historycznej z komentarzami historyków przybliża publiczności te ważne wydarzenia w 100 rocznicę Bitwy Warszawskiej, która rozegrała się 15 sierpnia 1920 roku. Produkcja Wojewody Mazowieckiego nagrodzona została za walory edukacyjne w konkursie XVI FilmAT Festival.
Pierwsze kadry filmu przedstawiają mobilizację do obrony polskiej stolicy. Jest lipiec 1920 roku, Armia Czerwona zbliża się do Warszawy, a pod dowództwem gen. Józefa Hallera formuje się polska Armia Ochotnicza. Młode państwo nie dysponuje wystarczającymi siłami i środkami, musi sięgnąć po swoje ostatnie odwody. Zgłaszający się do armii reprezentują cały przekrój społeczeństwa gotowego do dalszej walki o wolność, mimo że przecież właśnie skończyła się wielka wojna. To właśnie postawa ochotników w tamtym momencie była najlepszą ilustracją tytułowego hasła filmu: „Wolność jest w nas”. Dokumenty dotyczące organizacji oddziałów ochotniczych przechowywane są w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Autorzy filmu podkreślają także wielkie zasługi dla polskiego zwycięstwa roli kryptologów z Radiowywiadu wojskowego – poprzedników naukowców, którzy rozpracowali niemiecką Enigmę przed II wojną światową. Odszyfrowanie bolszewickich depesz pozwoliło polskiemu dowództwu przejrzeć plany wroga. To dzięki zaskoczeniu sił nieprzyjaciela udało się oskrzydlić armię bolszewicką na przedpolach Warszawy, uratować właśnie odzyskaną niepodległość i zniweczyć plany powstania Polskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Twórcy filmu podkreślają również mało znany fakt, że w 2017 roku, rozszyfrowane depesze Armii Czerwonej i księgi złamanych kodów bolszewickich z 1920 roku przechowywane w Centralnym Archiwum Wojskowym trafiły na Międzynarodową Listę Pamięci Świata UNESCO. Akta polskich archiwów wojskowych dołączyły do 427 najcenniejszych na świecie dokumentów o przełomowym znaczeniu.
Po odparciu ataku na Warszawę, 16 sierpnia rozpoczęła się kontrofensywa pod dowództwem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej zakończyło terror na okupowanych wschodnich terenach Polski oraz, zdaniem historyków, uchroniło Europę od bolszewickiej ekspansji. W marcu 1921, w Rydze Polska, Sowieckie Rosja i Ukraina podpisały traktat pokojowy, który zakończył wojnę i wyznaczył wschodnie granice Polski.
Zdaniem brytyjskiego polityka i dyplomaty Edgara D’Abernon Bitwa Warszawska 1920 r., która zatrzymała marsz rewolucji bolszewickiej na zachód to osiemnasta najważniejsza bitwa w dziejach świata. I na pewno jedna z najważniejszych w historii Polski. To właśnie z okazji tego zwycięstwa, co roku 15 sierpnia obchodzimy Dzień Wojska Polskiego.
Wojciech Jaworek
Projekt Wojewody Mazowieckiego „#Historia naszej wolności” sfinansowano ze środków Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa” na lata 2017-2022
