Dlaczego powinniśmy poznać życie płazów?
Kino Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, które wraz z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych zorganizowało premierę filmu „Płazy. Pionierzy życia na lądzie”, zapewniło tej wartościowej produkcji godną oprawę. Już jadąc na premierę, w centralnej części Warszawy, udało nam się zostawić na chwilę tętniące życiem miasto, by wjechać do parku i zanurzyć się w ciszy natury. A tu niezwykłej urody historyczny Zamek Ujazdowski otworzył dla nas swoje podwoje.
„Płazy. Pionierzy życia na lądzie” to film dokumentalny przygotowany przez Leśne Studio Filmowe, funkcjonujące od końca lat 80. w strukturze Lasów Państwowych – jest częścią Ośrodka Rozwojowo-Wdrożeniowego Lasów Państwowych w Bedoniu pod Łodzią.
Jak wszystkie ich filmy, ten o płazach też jest przygotowany profesjonalnie, z niezwykłą starannością i powagą. O sukcesach filmów Leśnego Studia Filmowego świadczą przez całe lata liczne nagrody na naszym Festiwalu FilmAT w Warszawie, na festiwalach w Niemczech, Hiszpanii, Portugalii, Chorwacji, Indiach czy w Republice Południowej Afryki… Działania Studia zostały także docenione przez International Tourfilm Academy przyznaniem, aż dwukrotnie, statuetki Tourist Owl za filmy dokumentalne, które powinny służyć nauce. Nie wszystkie produkcje starały się objąć cały temat, ten podjął się tego trudnego zadania. Twórcy filmu zaproponowali godzinę z płazami. Tak, tak, wiem co Państwo pomyśleli, że to przecież niemożliwe, aby aż tak zainteresować widza płazami, przecież nie są to urokliwe motyle… A jednak!
Rolę odegrał tutaj duży ekran, który odciął nas od zewnętrznego świata i umożliwił, wręcz zmusił do szczegółowej obserwacji natury. Niebagatelne znaczenie miał głos Krystyny Czubówny, który wtopił się w odgłosy przyrody i umiejętnie nas poprowadził. Ale największą rolę odegrał profesjonalizm autorów filmu, którzy w sposób przemyślany, wręcz wyrafinowany, kadr po kadrze, odkrywali tajniki życia płazów. Nie będę tutaj opowiadała Państwu o płazach, bo swoją opowieścią i tak nie dorównam twórcom filmu, chcę tylko zachęcić do obejrzenia tego filmu i zadbać o to, aby był on odpowiednio wykorzystany w edukacji.
Ciekawa rozmowa po projekcji z reżyserem filmu Sławomirem Skupińskim, którą poprowadziła pani Anna Choszcz- Sendrowska – rzeczniczka Lasów Państwowych – udowodniła zainteresowanie widzów zarówno samą realizacją filmu, jak i szczegółami dotyczącymi życia płazów oraz ich ochrony, o których opowiadała z kolei Pani Jolanta Błasiak – naczelnik wydziału Ochrony Przyrody Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Pytania zadawały również dzieci. Tak pokrótce: dowiedzieliśmy się, że film był przygotowywany dwa lata, zrozumieliśmy jak wielką wiedzą trzeba dysponować, aby podjąć się realizacji takiego filmu, z zainteresowaniem wysłuchaliśmy, jak trudna dla filmowców była realizacja niektórych scen…
A jakim pytaniem do twórców filmu zakończę ten krótki materiał?
Chyląc czoła wobec profesjonalizmu, ogromnej pracy i wiedzy całej ekipy filmu postanowiłam, myślę od Państwa, zapytać Sławomira Skupińskiego – reżysera filmu, dlaczego powinniśmy poznać życie płazów?
– Przede wszystkim dlatego, że płazy są grupą zwierząt, które wymierają w zastraszającym tempie. Ten wysoce niepokojący trend ma miejsce na całym świecie. Wśród młodych osób, jeśli nawet zetknęły się z płazami, panuje przekonanie, że zastana sytuacja ich liczebności jest właściwa i oczywista. Ale tak nie jest… Jeszcze trzy dekady temu w Polsce płazy na terenach pozamiejskich występowały powszechnie. Spacerując po łące, a nawet ściernisku po skoszonym zbożu można było obserwować setki młodocianych osobników żab. Efekt przypominał reakcję koników polnych, umykających sprzed nóg osoby przechadzającej się latem po wysokiej trawie. Dzisiaj napotkanie jednego osobnika w takich miejscach to duże szczęście.
Te stworzenia budzą u nas skrajne odczucia, u niektórych wstręt, u innych sympatię. Nie zmienia to jednak faktu, że są niezbędne w środowisku, stanowią istotny element piramidy pokarmowej, mając istotny wpływ na obieg materii w przyrodzie. Będąc aktywnymi drapieżnikami, same też stanowią pokarm dla wielu większych zwierząt. To bardzo ważne. Wyginięcie płazów spowodowałoby rozerwanie łańcucha tych zależności. Skutki tego, bez wątpienia tragiczne, są nie do przewidzenia. Płazy niewątpliwie zasługują na naszą uwagę. To pierwsze z kręgowców, które porzuciwszy wodę dały początek wyższym formom życia na lądzie. Nie możemy pozwolić na ich utratę. Niestety rokowania nie są optymistyczne. Dlatego śpieszmy się je poznawać, może przez obserwacje ich zachowań w okresie wiosennych godów, niewątpliwie efektownych, czy też przemierzając cenne biotopy, które wraz z nimi zanikają. Polubimy je choć trochę, co pomoże bez wątpienia w ich ochronie, a może wtedy jeszcze naszym wnukom uda się zobaczyć żabę, ropuchę lub traszkę. Póki czas ruszajmy w leśne knieje i urokliwe moczary, aby posłuchać koncertów tych małych stworzeń, tworzących niepowtarzalny klimat wiosennych i letnich wieczorów…
Autor tekstu: Ewa Kotus
Tłumaczenie: Wojciech Jaworek
Zdjęcia: Leśne Studio Filmowe Lasów Państwowych